Bitkilerinizde böceklenme veya hastalık olmaması için siz de pestisit kullanıyor veya kullanmayı düşünüyor olabilirsiniz. Peki, pestisitlerin doğa için çalışan arılara ve dolaylı olarak bitkilerinize asıl büyük zararı verebileceğini biliyor muydunuz?
İnsanoğlu tarım yoluyla yerleşik hayata geçtiğinden beri, doğal olarak tüm kaygısını yaşadığı toprak üzerinde yoğunlaştırıyor. Günümüz koşulları bireylere bambaşka bir düşünce dünyası sunuyor gibi görünse de bu durum, 21’inci yüzyılın modern insanı için de hala geçerli. Çünkü tüketim ihtiyacı arttıkça, gıda arzının ve dolayısıyla tarımsal faaliyetlerin sürdürülebilirliği daha da kritik bir gereksinim haline geliyor. Bu da entansif (yoğun) tarım uygulamalarının yaygınlaşmasındaki en önemli rolü oynuyor. Yüksek verimlilik elde etmek amacıyla teknik ve bilimsel tüm önlemlerin alındığı entansif tarım metodolojisinde, zararlı canlılara karşı mücadele en önemli konu başlığını oluşturuyor. Bunun için de çeşitli kimyasal karışımlardan oluşan pestisitlere başvuruluyor. Pestisit çeşitleri bir yandan tarım zararlılarını uzaklaştırmada etkili olurken, diğer yandan doğanın en aktif iş birlikçileri olan arılara da büyük zararlar veriyor.
Pestisit kavramı, Latince kökenli “pestis” ve “-cidus” kelimelerinden oluşuyor. Pestis sözcüğü “haşere” anlamını taşırken, -cidus eki ise “öldüren, yok eden” manasına geliyor. Sıvı, toz ve granül gibi değişik karışımlar halinde bulunan bu kimyasal maddeler, ağırlıklı olarak püskürtme yoluyla bitkilerin üzerine veya toprağa uygulanıyor.
Pestisitler gözle görülen veya görülemeyen zararlı organizmaları öldürmek, bunların bitkilere yaklaşmalarını önlemek, üremelerini kontrol altına almak veya zararlarını azaltmak amacıyla kullanılıyor.
Antimikrobiyaller: Mikroplara karşı kullanılır.
Fungisitler: Mantarların bitkilere zarar vermesini önler.
Herbisitler: Yabani bitkilere karşı kullanılan bir pestisit çeşididir.
İnsektisit: Böcekleri öldürmek ve uzaklaştırmak amacıyla uygulanır.
Mollusitler: Yumuşakçalara karşı kullanılır.
Akarisitler: Akarların bitkilerden uzaklaşmasını sağlar.
Rodentisitler: Pestisitlerin kemirgen hayvanlara karşı kullanılan bir türüdür.
Bakterisidler: Bakteri karşıtı pestisitleri ifade eder.
Ahicide’ler: Kuşları uzaklaştırmak için kullanılır.
Defoliantlar: Yaprak dökücüdür. Bitkilerin makineler ile daha kolay hasat edilebilmesini sağlar.
Nematisitler: Parazitik kurtlara karşı kullanılan bir pestisit çeşididir.
Bitkileri zararlı organizmalardan korumak amacıyla kullanılan pestisitler, gıdaların üzerinde kaldığı için hedef organizmalar dışında insanların da çeşitli kimyasallara maruz kalmasına yol açıyor. Üstelik arılar başta olmak üzere tarımda verimliliği artıran polinatör (tozlayıcı) canlıların da ekim alanlarından uzaklaşmalarına yol açıyor. Fakat kendi yetiştirdiğiniz bitkilerde, pestisit kullanımı yerine uygulayabileceğiniz doğal yöntemler de bulunuyor. Bu sayede ev ve bahçelerinizde yüzde 100 doğa dostu ortamlar yaratmanız mümkün!
Eğer atalık tohumlar kullanarak kendi sebze-meyve ve çiçeklerinizi yetiştiriyorsanız, kolayca hazırlayabileceğiniz doğal tarım ilaçları sayesinde hem bitkilerinizi hem de çevredeki polinatörleri pestisit etkilerinden koruyabilirsiniz. Böylece;
Etkili bir haşere kontrolü sağlayabilir,
Yararlı böcekler için güvenilir yaşam alanları oluşturabilir,
Çevrenizdeki doğal tozlaşmayı destekleyebilir ve
Mahsullerinizin verimliliğini artırabilirsiniz.
Öyleyse haydi, bu doğal ilaçlama seçeneklerinin neler olduğuna göz atalım:
Domates yaprakları, alkoloid adlı toksik bir madde içerdiği için afit olarak bilinen yaprak bitlerine karşı güçlü bir etki sağlıyor. Bunun için yaprakların 1-2 fincan suyla kaynatılması ve elde edilen solüsyonun tekrar 1-2 fincan suyla inceltilmesi gerekiyor. Tüm bitkinin bu solüsyonla hafifçe kaplanması, afitlerin uzaklaşması için yeterli oluyor.
Sarımsak, güçlü kokusundan dolayı böceklere karşı en sık kullanılan doğal çözümler arasında yer alıyor. 1-2 diş sarımsak ezilip 2 ila 3 litre su ile karıştırıldığında, ortaya oldukça etkili bir doğal böcek ilacı çıkıyor. Ancak arıların gelebilmesi için bu karışımın çiçeklerin üzerine değil sadece yapraklara sıkılması gerekiyor.
Isırgan otu suyu, kaynatma olmaksızın 4-5 gün bekletilerek elde ediliyor. Bunun için 100 gram kadar ısırgan otunun, el değmeden toplanarak 10 litre suya ilave edilmesi gerekiyor. Bekleme süresinin ardından ısırgan otunun aktif bileşenleri suyla özleşiyor. Yaprak bitlerine karşı uygulanan bu doğal çözüm, böylece doğrudan kullanıma hazır hale geliyor.
Farklı canlılara karşı etki sağlayabilen en etkili el yapımı tarım ilacı çeşitlerinden birini de baharatlar oluşturuyor. Özellikle de acı biberden elde edilmiş olan baharatlar, haşereleri ve kemirgenleri uzaklaştıran kapsaisin adlı doğal bir bileşen içeriyor. Bu baharatlar, karışım halinde direkt olarak bitkinin üzerine serpiştirilebiliyor.
Yumurta kabuğu kullanımı, ev ve bahçe çiçeklerinin verimliliğini artırmak için en bilinen yöntemlerden birini oluşturuyor. Toprak için ideal bir gübre olan yumurta kabukları, aynı zamanda yumuşakçaların ve böceklerin de bitkilerden uzak durmasını sağlıyor. Bunun için kabukların toz haline getirilmesi ve toprağa serpiştirilmesi yeterli oluyor.
Kimi zaman böcekler bitkilerden uzaklaştırılabilse de yumurtaların temizlenmesi kolay olmayabiliyor. Bu gibi durumlarda da pastörize edilmemiş inek sütü karışımı etkili bir çözüm oluyor. Yarım bardak çiğ inek sütü, dört bardak un ve 20 litre su ile elde edilen bu karışım, zararlı böceklerin ve yumurtalarının bitkilerden kolayca uzaklaştırılabilmesini sağlıyor.
Tütünde de tıpkı domates yapraklarında olduğu gibi alkoloid bulunuyor. Pek çok böcek türü için toksik özelliğe sahip olan bu bileşen, arılar için ise herhangi bir olumsuz etkiye yol açmıyor. Nikotin spreyi elde etmek için bir fincan öğütülmüş tütünün 4-5 litrelik suya ilave edilmesi ve elde edilen karışımın ağzı kapalı bir şekilde 2 ila 3 hafta bekletilmesi gerekiyor.
Tuzlu su solüsyonu, pieris rapae adı verilen parazit taşıyıcı bir beyaz kelebek türüne ve kırmızı örümceklere karşı güçlü bir savunma sağlıyor. Ancak bu karışım, doğal böcek ilaçları içerisinde kullanım oranına en çok dikkat edilmesi gereken çeşidi oluşturuyor. Çünkü topraktaki tuz oranının artması, bitkinin topraktan yeterince su almasını önleyebiliyor. Bunun için de karışımın 4-5 litre suya yalnızca iki tatlı kaşığı tuz ile hazırlanması ve sık uygulanmaması öneriliyor.
Lavanta bitkisinin karıncalara, fesleğenin ise sineklere karşı etkili birer çözüm olduğu pek çok kişi tarafından biliniyor. Bahçelerde aynı zamanda estetik bir görünüm ve zenginlik sağlayan bu bitkiler arasında, aynı etkilere sahip olan kadife çiçeği de yer alıyor. Bitlere, sineklere ve larvalara karşı etkili olan bu üç çiçek, arılar için ise en besleyici kaynaklar arasında yer alıyor.
Akarlara ve maytlara karşı yüksek etkili olan kişniş de bitkilerden ilaç yapımı konusunda önemli bir yer tutuyor. Bunun için kişniş tohumlarının 10 ila 15 dakika kadar suda demlenmesi ve süzülmesi gerekiyor. Böylece sadece bitkiler değil, evler de bu görünmez zararlılardan korunabiliyor.
Hazırlaması birbirinden kolay bu doğal böcek ilaçları sayesinde saksı ve bahçeleriniz güvende, sizin içiniz ise çok daha rahat olabilir!
menü
