Sıkça karşılaşılan sahte bal olaylarından dolayı, pek çok tüketici gibi siz de ambalajlı ürünlere güvenmekte tereddüt ediyor olabilirsiniz. Öyleyse şimdi, sahte ve gerçek bal ile ilgili bilmeniz gereken tüm detayları öğrenme vakti!
Bilindiği üzere bal, arıların çiçeklerden aldıkları içerikleri vücutlarında bulunan birtakım enzimlerle işlemesi sonucu oluşuyor. Tamamen doğal yollarla elde edilen bu yüksek besin değerine sahip gıda, sadece çiçeklerin ve arıların yaptığı ekip çalışmasıyla -insan katkısı olmaksızın- ortaya çıkıyor. Yani fabrikasyondan tamamen uzak bir ürün olmasının yanı sıra, doğanın insanlığa sunduğu en değerli armağanların da başında geliyor.
Özellikle son yıllarda büyük bir artış gösteren sahte bal olayları, tüketicilerin günümüzde bal kavanozlarına şüpheyle yaklaşmasına neden oluyor. Bu da doğal olarak “Hakiki bal nasıl anlaşılır?” sorusunu gündeme getiriyor. Ve yaygın kanının aksine, sahte ya da doğal balı tek bakışta anlamanın hiçbir pratik yolu bulunmuyor. Hatta ikisini birbirinden ayırt etmek, tadım veya gözlem yapıldığında da pek mümkün olmuyor. Ancak bunun için elbette bazı yöntemler mevcut…
Bilim ve teknoloji ilerledikçe, insanın doğaya ve besinlere dair bilgi birikimi de hayli gelişti. Bununla birlikte besinlerin üretiminde de bazı hileler ortaya çıktı. Bal ise bu tarz kötü niyetli müdahalelerin başlıca oyun sahalarından biri haline geldi. Aşağıdaki gibi bazı yöntemlerle günümüzde pek çok sahte bal çeşidi üretilebiliyor:
Şeker şerbetine doğrudan renklendirici ve yapay bal aroması eklenmesi,
Arıların çiçeklerden nektar almasına izin vermek yerine şeker şurubu ile beslenmesi,
Doğal tadın yakalanması için şeker şuruplarına bal enzimi katılması,
Gerçek bala sahte bal karıştırılarak miktarların çoğaltılması vb.
Maalesef ki balın gerçekliği tadından, kokusundan ya da görüntüsünden anlaşılamıyor. Bahsi geçen kriterler büyük oranda belirleyici olabilmekle birlikte, bu şekilde kesin sonuçlara varmak mümkün olmuyor. Tüm bunlara karşılık, “Gerçek bal nasıl anlaşılır?” ve “Sahte bal nasıl anlaşılır?” sorularını yanıtlamanın en kesin yolu, yalnızca laboratuvar analizinden geçiyor.
Balların doğallığı ve saflığı, sadece araştırma ve kalite kontrol laboratuvarlarında analiz edilerek yüzde 100 oranında kanıtlanabiliyor. Bu nedenle, akredite edilmiş laboratuvara sahip markaların ambalajlı ballarına güvenebilirsiniz. Peki, bu modern tesislerde balların analiz süreci nasıl işliyor dersiniz? Analiz kapsamında öncelikle, balın gerçek olup olmadığı inceleniyor. Balın iletkenliğinden şeker yapısına kadar birçok kimyasal özelliği değerlendirmeye tabi tutuluyor. Duyusal olarak da analiz edilen balın, kimyasal sonuçlarla uyumlu olup olmadığı saptanıyor. Tüm bu adımlarla birlikte ballar, kalıntı bakımından da detaylı bir şekilde analiz ediliyor. Balın orijinallik tespiti için ayrıca polen analizi de yapılarak, arının bal ürettiği nektarları hangi çiçeklerden aldığı belirlenebiliyor.
Doğal balın içeriğinde, fruktoz ve 20’ye yakın doğal şeker bileşeni ile birlikte yüksek miktarda glikoz bulunuyor. Glikozun belirli ısı değerlerinde kristalleşebilen doğal yapısından dolayı, bilinenin tersine hakiki balda da şekerlenme söz konusu olabiliyor. 16° C ve altı düşük sıcaklığın yanı sıra; balın içeriğindeki çiçek özleri, hava kabarcıkları, polen vb. doğal maddelerin miktarı da balın şekerlenmesinin diğer nedenleri arasında yer alıyor. Gerçek balın şekerlenmesine karşılık, doğal özler içermeyen sahte bal çeşitlerinde çoğunlukla kristalleşme meydana gelmiyor.
Balın kristalleşmesi doğal bir fiziksel değişim olmakla birlikte, bu durum balın bozulduğunu veya besin değerini kaybettiğini göstermiyor. Buna ilaveten, kristalleşmiş bal tüketiminin herhangi bir sakıncası da bulunmuyor. Kristalleşen doğal bal, belirli sıcaklığa ulaştığında önceki kıvamına yeniden kavuşabiliyor. Bu noktada ise benmari usulü, “Bal şekerlenmesi nasıl çözülür?” sorusuna en ideal yanıtı veriyor. Bunun için bal kavanozunu tamamen kapalı bir şekilde, maksimum 45° derece sıcaklıktaki suyun içinde bekletebilirsiniz.
Doğal bir besin maddesi olan bal, arılar tarafından çiçeklerin en değerli özlerinin toplanması ile elde ediliyor. Bu nedenle gerçek ballar, arıların seçici ve özenli çalışmaları sayesinde tamamen faydalı içeriklerden oluşuyor. Dolayısıyla orijinal balın doğasında herhangi bir zararlı madde bulunmuyor. Ancak tüm doğal ürünlerde olduğu gibi, bazı zararlı canlılarla ve hastalıklarla mücadele için balın üretiminde de ilaçlara başvurulabiliyor. Yanlış ilaç kullanımı, antibiyotik gibi bazı kalıntıların bala geçmesine yol açabiliyor. Bu nedenle bal tüketiminde, içeriği uzmanlar tarafından detaylı analizlerle tespit edilmiş markalı ürünlerin tercih edilmesi gerekiyor.
Hakiki balın ekşimesi, baldaki doğal içeriklerin fermente olması sonucu gerçekleşebiliyor. Balda bulunan mayalar, balın içeriğindeki şeker bileşenlerini kullanarak çoğalıyor ve bu da balda ekşimeye yol açıyor. Fermantasyon halinde ise balın aroması ve lezzetinde bozulmalar meydana geliyor. Balın erken hasat edilmiş olması, içerisine su karışması, uygun koşullarda saklanmaması gibi nedenler balın ekşimesinin başlıca nedenleri arasında yer alıyor.
Nem değeri yüzde 20'nin altında olan ballar uygun koşullarda saklanması halinde fermantasyona uğramazken; nem değeri yüzde 20'den fazla olan ballarda ekşime riski yüksek oluyor. Bunun için nem değerleri ve diğer pek çok unsuru analiz edilerek uygun koşullarda saklanmış balları tercih edebilirsiniz.
Bal satın almadan kendinize şu üç temel soruyu sormalısınız:
Pek çok tüketici, petek halinde satılan balların doğası gereği hakiki ve katkısız olduğunu düşünür. Oysa sahte bal üretimi, henüz kovan aşamasındayken, arılara şeker şurubu verilmesiyle başlayabiliyor. Ayrıca arıcılıkta kullanılan birçok ilaç da doğrudan petekler üzerine uygulanıyor. Bununla birlikte, esas yapısı balmumu olan peteklerde çeşitli hilelere başvurulmuş olması da mümkün. Arıların ürettiği doğal petek yerine, kovanlara parafin içeren sahte petekler yerleştirilebiliyor. Güvenilir markaların satışa sunduğu analiz edilmiş süzme balları tercih ederek bu gibi belirsizliklerin önüne geçebilirsiniz.
Organik adı altında satılan ambalajsız ballar tüketicide her ne kadar doğallık izlenimi uyandırsa da, bu gibi pek çok bal çeşidinde de zirai ilaçlar veya sahtecilik yöntemleri uygulanmış olabilir. Bu nedenle detaylı testlerden geçirilmiş ve uzun süre saklamaya uygun şekilde depolanmış doğal ve iyi bal markalarını güvenle tercih edebilirsiniz.
Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların, üretimlerine devam edebilmek adına belirli şartları sağlaması gerekir. Üretim tesisleri ise buna yönelik düzenli teftişlerden geçirilir. Ancak bu, her markanın ürünlerine hassasiyetle yaklaştığı ve tamamen güvenilir olduğu anlamına gelmeyebilir. Dolayısıyla alanında kendini kanıtlamış, hijyenik şartlarda üretim yapan, titiz bir kalite kontrol sistemine ve uzman kadroya sahip markaları tercih etmeniz bu konuda önem arz ediyor.
Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edilmiş Balparmak Ar-Ge ve Kalite Kontrol Laboratuvarı’nda yapılan en az 100’den fazla parametrede gerçekleştirilen doğallık testi, tüketiciler için çok önemlidir. Arıcılardan temin edilen balların Bal Bilim Merkezi’nde yapılan analizler sonucu doğallığının tespit edilmesiyle, yüzde 100 doğal balın güvenle keyfini çıkarmak mümkündür.
Üstelik, “Priospot” uygulamasıyla balınızın doğallığına siz de şahit olabilir, doğanın bu mucizevi lezzetinin gönül rahatlığıyla tadını çıkarabilirsiniz. Satın aldığınız ürünün etiketindeki Priospot uygulamasını kullanarak Balparmak parmak izi doğrulamasını başlatabilir, ürününüzün analiz raporuna ve balınızı oluşturan çiçek kaynağına ulaşabilirsiniz. Bunun için linke tıklayıp ürünün üzerindeki kare kodda bulunan numarayı girmeniz yeterli...
menü
