İnsanlar için iyilikle dolu bir “kalbi” olan bitki: Enginar! Sadece görünüşüyle değil besleyici özelliğiyle de ön plana çıkan bu besinin, aslında bir çiçeğin tomurcuğu olduğunu biliyor muydunuz? Hadi, enginara dair tüm bilinmeyenleri birlikte keşfedelim!
Enginarı kim sevmez? Türkiye’de ilkbahar ve kış ayları geldiğinde manav reyonlarında yerini alan bu dikkat çekici bitkinin sizce de asil bir havası yok mu? Üstelik vücut için olumlu katkılarının yanı sıra enginar, sofralardaki farklı sunum şekilleriyle de gözü doyurmayı başarıyor. Hatta enginarı pek çok ayrı yöntemle pişirmek de mümkün! Enginar nasıl kullanılır ve ne işe yarar gibi sorularınızın cevaplarını öğrenmeye hazırsanız, işte başlıyoruz!
Enginar kök, gövde ve yapraklardan oluşan çok yıllık odunsu bir bitki olarak tanınıyor. Esasen bir devedikeni türü olan bu bitki, yemek üzere hasat edilmediği zamanlarda tek bir mor çiçek halinde açıyor. Kökeni Akdeniz olan enginar, Türkiye’de başta İzmir, Bursa ve İstanbul olmak üzere en çok Ege ve Marmara’da yetiştiriliyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre Türkiye, dünyadaki enginar üretiminin yüzde 2,4’ünü karşılıyor. Türkiye’deki enginar türleri arasında en çok, sakız enginarı ile Bayrampaşa enginarı öne çıkıyor. Yetişme alanı bakımından seçici olan bu sebzenin son dönemlerde Akdeniz kıyı şeridi boyunca da yaygınlaştırıldığı görülüyor.
Enginar mevsime, damak zevkine ve verilen emeğe göre farklı şekillerde kullanılabiliyor. Yani, bu lezzetli sebzeyi ister kavurabilir ister haşlayabilir isterseniz de kızartabilirsiniz. Hatta ocağı işin içine hiç katmadan, enginarı çiğ olarak bile tüketmeniz mümkün! Enginar havayla temasa geçtiğinde kararabilen bir sebze olduğundan, bunu önlemek için öncelikle limonun gücünden faydalanmak gerekiyor. Limonun içinde bulunan sitrik asit ile askorbik asit, enginardaki kararmaların önüne geçmeyi sağlıyor. Enginar bütün halde kullanılabildiği gibi sebzenin çanak kısmı ayrılarak da tüketilebiliyor.
Enginarın sert olan dış kabukları hem alttan hem üstten soyulmalı.
Ardından sebzenin içinde bulunan tüylü bölüm, tıpkı tas oyar gibi bir kaşık yardımıyla sıyrılarak çıkarılmalı.
Bitkinin iç yapraklarının uç kısımları da kesilmeli ve limonlu suda bekletilmeli.
Enginarın çanak kısmı için izlenmesi gereken talimatların ilki yine aynı. Ancak bu sefer, bitkinin dış yapraklarını temizledikten sonra çanak hizasından itibaren tüm yaprakları kesmek gerekiyor. Ardından iç kısmındaki tüylü kısımları oyduktan sonra, geriye yalnızca temizlenmiş çanak enginarları limonlu suya atmak kalıyor.
Enginarın sadece yemek olarak değil, farklı biçimlerde pek çok alanda yüzyıllardır kullanıldığı biliniyor. İçerdiği bileşenlerle tıp alanında da kendisini gösteren enginarın başka nerelerde kullanıldığını merak ediyorsanız, doğru yerdesiniz! İşte detaylar:
Mevsimlik bir sebze olması, enginarın farklı şekillerde işlenmesinde hatırı sayılır bir rol oynuyor. Bilhassa kış aylarında tüketilen bu sebze, konserve haline getirildiğinde dört mevsim lezzetle tüketilebilen bir besine dönüşüyor.
Enginarın kullanım alanlarından biri de sirke yapımı. Enginar sirkesi, belirli işlemlere maruz kalmadan yalnızca enginarın kendisi ve yapraklarından doğal fermantasyon yoluyla üretiliyor.
Domatesin ön planda olduğu enginar sosunun içerisinde domates, zeytinyağı, sarımsak, fesleğen, tuz ve karabiber bulunuyor.
Enginar ezmesi, enginarın zeytinyağı ve sirke ile harmanlanarak içine maydanoz eklenmesiyle hazırlanıyor. Bu karışım sade haliyle ekmeğe sürülerek tüketilebildiği gibi pizza yapımında da kullanılabiliyor.
“Enginar ne işe yarar?” sorusunu yanıtlamak için öncelikle çok eskilere gitmek gerekiyor! Anlatıya göre, milattan önce 371 yılında Midilli adasında doğan filozof Theophrastus, Mısır kralının ordusunda bulunan askerlere güç ve cesaret kazanmaları için enginar yemelerini tavsiye ediyor. Cinsi ve yetiştirilme şekli gibi etkenlerden ötürü besin değerlerinde birtakım farklılıklar görülse de enginar, insan vücudunun gereksinim duyduğu pek çok besin öğesini bünyesinde barındırıyor.
Enginar, dil üzerinde yer alan tatlı reseptörlerinin kısmen baskılanmasına neden olan klorojenik asit ve sinarin içeriyor. Bu da enginarı herhangi bir şekilde tüketmenizin ardından yediklerinizle içtiklerinizin size olduğundan daha tatlı gelmesini sağlıyor. Dolayısıyla tadından pek de hoşlanmadığınız sebzelerin yanında enginar tüketmek, hoşa gitmeyen bu yiyeceklerin tadında anlamlı bir fark yaratabilir!
Yağ oranı düşük, lif oranı ise yüksek bir sebze olan enginar polifenoller, inülin, folat, C ve K vitaminlerini içermesinin yanı sıra magnezyum ve fosfor gibi mineralleri de ihtiva ediyor. Tüm bunlara ek olarak yüksek bir antioksidan kaynağı olması sayesinde de enginar, dengeli bir diyette bulunması gereken ideal bir sebze olduğunu gösteriyor.
Editörün Önerisi: Balparmak Apitera Dox ile daha önce tanışmış mıydınız? İçeriğinde enginar ekstresi bulunan bu doğal takviye edici gıda aynı zamanda propolis ekstresi, maydanoz tohumu, tarçın, barutağacı kabuğu ekstresi ve altınotu ekstresi de içeriyor. Üstelik yoğun bal oranı sayesinde tüketmesi de oldukça keyifli. Hemen keşfedin!
Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sayfada yer alan bilgiler, çeşitli bilimsel kaynaklardan derlenmiş olup hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi yerine geçmemelidir. Enginarı herhangi bir amaçla kullanmaya başlamadan önce, bu bitkinin sizin için hangi şekillerde kullanmaya uygun olduğunu ve hedeflediğiniz etkiyi sağlayıp sağlayamayacağını mutlaka hekiminizden öğrenmelisiniz.
Kaynaklar:
menü
